ហិរិ សេចក្តីខ្មាសបាប ជាអជ្ឈត្តិកៈសមុដ្ឋាន ឬហៅធា អត្តាធិបតេយ្យ ដែលមានដែនកើតខាងក្នុងមាន ៤ យ៉ាង គឺ
១. ជាតឹ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីជាតិ
២. វយំ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីវ័យ
៣. សូរភាវំ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីភាពខ្លាវក្លា
៤. ពហុស្សច្ចំ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីភាពជាអ្នកចេះដឹង
១. ជាតឹ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីជាតិ
២. វយំ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីវ័យ
៣. សូរភាវំ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីភាពខ្លាវក្លា
៤. ពហុស្សច្ចំ បច្ចវេក្ខិត្វា ពិចារណាអំពីភាពជាអ្នកចេះដឹង
ឱត្តប្ប សេចក្តីក្តៅនឹងបាប ជាពហិទ្ធាសមុដ្ឋាន ដែលមានដែនកើតនៅខាងក្រៅ ជាលោកាធិបតេយ្យ មាន ៤ យ៉ាងគឺ
១. បរានុវាទភយៈ ភ័យអំពីអ្នកដ៏ទៃ
២. អត្តានុវាទភយៈ ភ័យអំពីខ្លួនឯង
៣. ទុក្គតិភយៈ ភ័យខ្លាចធ្លាក់ទៅទុក្ខគតិ
៤. ទណ្ឌភយៈ ភ័យអំពីអាជ្ញារបស់ស្ដេច
១. បរានុវាទភយៈ ភ័យអំពីអ្នកដ៏ទៃ
២. អត្តានុវាទភយៈ ភ័យអំពីខ្លួនឯង
៣. ទុក្គតិភយៈ ភ័យខ្លាចធ្លាក់ទៅទុក្ខគតិ
៤. ទណ្ឌភយៈ ភ័យអំពីអាជ្ញារបស់ស្ដេច
ពាក្យថា លោកបាលធម៌ ប្រែថា ធម៌រក្សាលោក ឬហៅថា ទេវធម៌ ដូចមានក្នុងខុទ្ទកនិកាយធម្មបទថា
ហិរិឳត្តប្បសម្បន្នា សុក្កធម្មសមាហិតា
សន្តោ សប្បុរិសា លោកេ ទេវធម្មាតិ វុច្ចរេ ។
សប្បុរសទាំងឡាយ អ្នកមានចិត្តស្ងប់រម្ងាប់ បរិបូណ៌ដោយហិរិ និងឳត្តប្បៈ ជាអ្នកមានចិត្តតម្កល់នៅក្នុងធម៌ស អ្នកប្រាជ្ញពោលថា ជាបុគ្គលមានទេវធម៌ក្នុងលោក។
អធិប្បាយ
ពាក្យថា ហិរិ ឱត្តប្ប បានដល់ សេចក្តីខ្មាស និងសេចក្តីតក់ស្លុត ដែលលោកសម្តែងទុកយ៉ាងនេះថា “យំ ហិរីយតិ ហិរីយិតព្វេន ឱត្តប្បតិ ឱត្តប្បិតព្វេន សេចក្តីខ្មាសដោយវត្ថុដែលគួរខ្មាស តក់ស្លុតចំពោះដោយវត្ថុដែលគួរតក់ស្លុត” ។ ប្រការមួយទៀត បណ្តាធម៌ទាំង ២ យ៉ាងនេះ ហិរិ មានសមុដ្ឋានពីខាងក្នុង ឱត្តប្ប មានសមុដ្ឋានពីខាងក្រៅ ហិរិ មានខ្លួនជាធំ ( អត្តាធិបតេយ្យ ) ឱត្តប្ប មានលោកជាធំ ( លោកាធិបតេយ្យ ) ហិរិតាំងឡើងព្រោះសេចក្តីខ្មាសអៀនក្នុងចិត្ត ឱត្តប្ប តាំងឡើងព្រោះសភាវៈ គឺសេចក្តីតក់ស្លុត ។ ពាក្យអធិប្បាយដោយពិស្តារក្នុងរឿងហិរិ និងឱត្តប្បនេះ បានពោលទុកដោយសព្វគ្រប់ក្នុងវិសុទ្ធិមគ្គ ។
ហិរិ នោះ បានខាង សេចក្ដីខ្មាស ចំពោះបាបទុច្ចរិតផ្សេងៗ។
ឱត្តប្បៈ នោះ បានខាង សេចក្ដីខ្លាច ចំពោះបាបទុច្ចរិតផ្សេងៗ។
ធម៌ ២ ប្រការ គឺ ហិរិ និង ឱត្តប្បៈ នេះ ជាធម៌សំខាន់បំផុតរបស់សមណៈ, បើមិនមានធម៌ ២ ប្រការនេះទេ មិនគួរហៅថាសមណៈឡើយ, កាលបើមានធម៌ ២ ប្រការនេះ ទើបជាដើមចមនាំឲ្យបានសម្រេចគុណវិសេសដទៃៗ ជាលំដាប់ទៅ។
ឱត្តប្បៈ នោះ បានខាង សេចក្ដីខ្លាច ចំពោះបាបទុច្ចរិតផ្សេងៗ។
ធម៌ ២ ប្រការ គឺ ហិរិ និង ឱត្តប្បៈ នេះ ជាធម៌សំខាន់បំផុតរបស់សមណៈ, បើមិនមានធម៌ ២ ប្រការនេះទេ មិនគួរហៅថាសមណៈឡើយ, កាលបើមានធម៌ ២ ប្រការនេះ ទើបជាដើមចមនាំឲ្យបានសម្រេចគុណវិសេសដទៃៗ ជាលំដាប់ទៅ។
ព្រះបរមគ្រូទ្រង់ត្រាស់ថា ធ្វើឲ្យជាសមណៈត្រូវតែមានហិរិនិងឱត្តប្បៈជាប់ជានិច្ច។ ធម៌ទាំងពីរនេះជាប្រធាននៃធម៌ទាំងពួង ហើយទ្រង់សម្ដែងថា បរិសុទ្ធកាយសមាចារ, បរិសុទ្ធវចីសមាចារ, បរិសុទ្ធមនោសមាចារ, បរិសុទ្ធអាជីវៈឥន្ទ្រិយសំវរៈ, ភោជនមត្តញ្ញូ ការអាស្រ័យនៅក្នុងទីសេនាសនៈដ៏ស្ងាត់, ការជម្រះចិត្តឲ្យប្រាសចាកនីវរណធម៌ហើយតម្កល់ឲ្យខ្ជាប់ជាសមាធិ, ធ្វើបញ្ញាដែលឃើញច្បាស់ក្នុងចតុរារិយសច្ចឲ្យកើតឡើង។ ធម៌អម្បាលនេះឯង ជាធម៌របស់សមណៈ ។
No comments:
Post a Comment