អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ ៨
១. សម្មាទិដ្ឋិគឺការយល់ត្រូវ, ការដឹងក្នុងអរិយសច្ចៈ៤, គឺការដឹងថាអ្វីជាទុក្ខ, ការដឹងនូវមូលហេតុជាទីកើតឡើងនៃទុក្ខ, ការដឹងវិធីរំលត់ទុក្ខ, និង ការដឹងក្នុងការប្រតិបត្តិតាមវិធីរំលត់ទុក្ខ។
២. សម្មាសង្កប្បៈ គឺការត្រិះរិះត្រូវ, គឺការពិចារណាក្នុងការចេញចាកកាម, ការពិចារណាក្នុងការមិនព្យាបាទ ឬ បៀតបៀនមនុស្សដទៃ, សត្វដទៃ, រួមទាំងខ្លួនឯង និង បរិស្ថានដែលខ្លួនឯង និង មនុស្សសត្វរស់នៅ ។
៣. សម្មាវាចា គឺការពោលពាក្យសម្តីនិយាយល្អត្រឹមត្រូវ គួរស្តាប់ និង ត្រូវតាមកាលទេសៈ គឺចេតនាវៀរចាកការនិយាយកុហក, ការនិយាយញុះញង់គេ, ការនិយាយទ្រគោះ, ឬ ការនិយាយរោយរាយឥតប្រយោជន៍ ។
៤. សម្មាកម្មន្តៈ គឺការធ្វើសកម្មភាព ឬ ការងារត្រឹមត្រូវតាមក្បួនខ្នា ឬ នីតិវិធី; គឺចេតនាវៀរចាកការសម្លាប់សត្វ, ការវៀរចាកការលួចទ្រព្យអ្នកដទៃ, និង ការវៀរចាកការប្រព្រឹត្តិធម៌មិនប្រសើរទាំងពួង ។
៥. សម្មាអាជីវៈ គឺការប្រកបរបររកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតត្រឹមត្រូវ ស្របច្បាប់ជាតិ និង អន្តរជាតិ ឬការលះបង់នូវការចិញ្ចឹមជីវិតខុស (មានដូចជា ជំនួញ ៥ ប្រការ គឺ ជួញគ្រឿងស្រវឹង, ជួញគ្រឿងញៀន, ជួញមនុស្ស, ជួញសត្វ, ជួញសាស្ត្រាវុធនានា ។ល។), និងត្រូវប្រកបរបរចិញ្ចឹមត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់រដ្ឋ និង ច្បាប់សាសនា ។
៦. សម្មាវាយាមៈ គឺការព្យាយាមត្រូវ គឺព្យាយាមញុំាងឆន្ទៈឲ្យកើតឡើង, ប្រឹងប្រែងប្រារព្ធព្យាយាម, ផ្គងចិត្តទុកតាំងព្យាយាមមាំដើម្បីញុំាងពួកអកុសលធម៌ដ៏លាមកដែលមិនទាន់កើតកុំឲ្យកើតឡើងបាន, ញុំាងឆន្ទៈដើម្បីលះបង់នូវពួកអកុសលធម៌ដែលកើតឡើងហើយ, ព្យាយាមញុំាងកុសលធម៌ទាំងឡាយដែលមិនទាន់កើតឲ្យកើតឡើង, ញុំាងពួកអកុសលធម៌ដែលកើតឡើងហើយ ឲ្យតាំងនៅកុំឲ្យភ្លេចភ្លាំងទៅវិញ, ឲ្យចម្រើនធំទូលាយពេញបរិបូរណ៌ ។
៧. សម្មាសតិ គឺការរឭកត្រូវ, ការពិចារណារឿយៗនូវសតិប្បដ្ឋាន ៤, គឺពិចារណានូវកាយក្នុងកាយ មានព្យាយាមជាគ្រឿងដុតកំដៅកិលេស, មានការដឹងខ្លួន, កំចាត់បង់នូវអភិជ្ឈា និង ទោមនស្សក្នុងលោកចេញ, ពិចារណារឿយៗនូវវេទនាក្នុងវេទនា, នូវចិត្តក្នុងចិត្ត, នូវធម៌ក្នុងធម៌ទាំងឡាយ ។
៨. សម្មាសមាធិ គឺការតាំងចិត្តមាំត្រូវ, ការស្ងាត់ចាកអកុសលធម៌ទាំងឡាយ បានដល់នូវឈានទាំងឡាយមានបឋមជ្ឈានជាដើម។
បុគ្គលដែលមិនប្រមាថហើយនៅក្នុងធម្មវិន័យ ដើរតាមផ្លូវប្រកបដោយអង្គ ៨ ប្រការដ៏ប្រសើរ បុគ្គលនោះនឹងអាចលះបង់កំណើត (ជាតិ), សង្សារ និង សម្រេចព្រះនិព្វាន ដែលជាទីបំផុតនៃកងទុក្ខ ។
No comments:
Post a Comment